Podstawowe informacje o termomanometrach w instalacjach grzewczych
Termomanometry stanowią kluczowe przyrządy kontrolne w systemach ogrzewania. Te urządzenia łączą funkcje manometru oraz termometru w jednej obudowie. Dzięki nim można jednocześnie monitorować ciśnienie oraz temperaturę czynnika grzewczego w instalacji.
Standardowy termomanometr wyposażony jest w dwie skale pomiarowe. Pierwsza z nich wskazuje wartości ciśnienia wyrażone w barach. Druga natomiast pokazuje temperaturę w stopniach Celsjusza, najczęściej w zakresie od 0 do 120°C.
Instalacja tych przyrządów następuje bezpośrednio w systemie grzewczym przez złączka gwintowane. Najpopularniejsze rozmiary to 1/2 cala oraz 3/4 cala. Obudowy wykonywane są zwykle ze stali nierdzewnej lub mosiądzu, co zapewnia długotrwałą odporność na korozję.
Rodzaje połączeń i montażu termomanometrów
Termomanometry produkowane są w dwóch podstawowych wariantach montażowych. Pierwszy typ posiada przyłącze dolne, które umieszczane jest w dolnej części obudowy. Termomanometry z tym rodzajem połączenia najlepiej sprawdzają się przy montażu pionowym na rurociągach.
Drugi wariant to wykonanie z przyłączem tylnym, nazywane również aksjalnym. W tej konstrukcji gwint znajduje się na tylnej ściance obudowy. Takie rozwiązanie ułatwia odczyt wskazań przy montażu na płaskich powierzchniach kotłów czy kolektorów.
Średnica tarczy wskaźnikowej wpływa na czytelność odczytu. Najpopularniejsze rozmiary to 63 mm, 80 mm oraz 100 mm. Większa tarcza oznacza lepszą widoczność wskazań, szczególnie w trudnych warunkach oświetleniowych kotłowni.
Parametry techniczne i zakresy pomiarowe
Wybór odpowiedniego zakresu ciśnienia zależy od typu instalacji grzewczej. Dla systemów domowych wystarcza zazwyczaj zakres 0-4 bary lub 0-6 barów. Instalacje przemysłowe mogą wymagać przyrządów o zakresach do 10 lub 16 barów.
Zakres temperaturowy standardowo wynosi 0-120°C dla większości zastosowań domowych. Termomanometr Ferro z tarczą 63 mm oferuje właśnie taki zakres pomiarowy przy ciśnieniu maksymalnym 6 barów. Niektóre modele przewidziane do specjalnych zastosowań mogą mierzyć temperatury do 160°C.
Klasa dokładności wpływa na precyzję pomiarów i wynosi zwykle 2,5 dla standardowych zastosowań. Oznacza to, że błąd wskazania nie przekracza 2,5% pełnej skali. Termomanometr Watts z serii F+R818 charakteryzuje się tarczą 80 mm oraz przyłączem dolnym o gwicie 1/2 cala.
Praktyczne wskazówki dotyczące wyboru i eksploatacji
Przed zakupem należy dokładnie zmierzyć miejsce montażu oraz sprawdzić rodzaj gwinta w instalacji. Standardem w Polsce są gwinty metryczne, ale niektóre kotły mogą posiadać gwinty calowe. Warto również uwzględnić długość korpusu przyrządu, aby nie kolidował z innymi elementami.
Podczas eksploatacji termomanometry wymagają okresowej kontroli szczelności połączeń. Uszczelnienie gwintów powinno być wykonane za pomocą konopi lnianych lub taśmy teflonowej. Zbyt mocne dokręcanie może uszkodzić gwint lub obudowę przyrządu.
Kalibracja termomanometrów powinna odbywać się co 2-3 lata w przypadku instalacji komercyjnych. W domowych systemach grzewczych wystarczy kontrola raz na 5 lat. Wymiana jest konieczna przy uszkodzeniu tarczy, zaparowaniu szkła lub wyraźnych rozbieżnościach wskazań względem innych przyrządów w systemie.
Najczęstsze problemy i sposoby ich rozwiązywania
Zaparowanie szkła tarczy stanowi częsty problem eksploatacyjny. Powstaje ono na skutek nagłych zmian temperatury lub uszkodzenia uszczelki obudowy. Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest wymiana całego przyrządu, gdyż naprawa okazuje się nieopłacalna.
Wskazówki mogą blokować się w jednej pozycji z powodu zanieczyszczenia mechanizmu. Problem ten dotyka szczególnie starsze termomanometry eksploatowane w zapylonych kotłowniach. Delikatne stukanie w obudowę czasem przywraca prawidłowe działanie, ale trwałym rozwiązaniem jest wymiana.
Nieszczelność połączenia gwintowego objawia się kroplami wody pod przyrządem. W takiej sytuacji należy dokręcić połączenie lub wymienić uszczelkę. Jeśli problem występuje cyklicznie, warto sprawdzić, czy parametry pracy nie przekraczają dopuszczalnych wartości dla danego modelu termomanometru.
